Vakbond Nautilus International en de International Transport Workers’ Federation (ITF) trekken samen met andere maritieme vakbonden wereldwijd ten strijde tegen ‘schijnvakbonden’, organisaties die zich voordoen als vakbond, maar in werkelijkheid de belangen van werkgevers dienen en zo de rechten van werknemers ondermijnen. Deze problematiek speelt zich steeds vaker af in de maritieme sector.
"Er is een brede en gedeelde inzet nodig om schijnvakbonden aan te pakken"
Gele vakbond
Gele vakbonden worden vaak opgericht door bedrijven. Zo’n vakbond heeft vaak weinig leden én een lage contributie, waardoor vakbondsinkomsten laag zijn en de vakbond dus voornamelijk afhankelijk is van de werkgever. Hierdoor kunnen ze niet goed opkomen voor de rechten van de werknemer, de kerntaak van vakbonden.
Een recent voorbeeld is de International Seafarers’ Union (ISU), geregistreerd in Slovenië. Deze ‘gele vakbond’ ISU ondertekent ondermaatse overeenkomsten die de indruk wekken dat rederijen een ‘vakbondsovereenkomst’ hebben. Zo kunnen werkgevers echte vakbonden omzeilen. Maar als zeevarenden hulp nodig hebben geven ze niet thuis.
Handel in auto’s en cao’s
De ISU is bovendien gelinkt aan een commercieel bedrijf genaamd Lanibra, dat dure auto’s verkoopt en daarnaast aan werkgevers openlijk diensten aanbiedt om vakbonden buiten spel te zetten – een praktijk die in strijd is met internationaal arbeidsrecht.
ISU exposed
Om deze constructie zichtbaar te maken heeft de ITF een speciale website gelanceerd: isu.exposed. Op deze site staan tal van voorbeelden van de benadeling van zeevarenden door ISU-Lanibra. De ITF roept zeevarenden op, zich te melden als zij onder een ISU-Lanibra overeenkomst werken. Ook worden bedrijven gewaarschuwd dat samenwerking met zulke constructies grote juridische, reputatie- en financiële risico’s met zich mee kunnen brengen.
Ook op de Nederlandse vloot
Helaas wordt ook op twee schepen onder Nederlandse vlag een met ISU-Lanibra gesloten cao toegepast. Dit is de Nederlandse kwaliteitsvlag onwaardig. Het leidt tot benadeling van zeevarenden en tot flinke risico’s voor reders en hun opdrachtgevers. Nautilus Nl voorzitter Sascha Meijer: ‘ Wij roepen de Nederlandse reders dan ook met klem op om niet met ISU-Lanibra in zee te gaan. En voor onze leden: de ISU problematiek is dus geen ‘ver van ons bed’ show maar kan jullie belangen direkt benadelen’.
Steun uit Den Haag
De zorg over deze ‘schijnvakbonden’ wordt inmiddels ook politiek opgepakt. Tijdens een recente bijeenkomst van de Nautilus International Council, schoof Tweede Kamerlid Mariëtte Patijn aan om hierover in gesprek te gaan. Patijn sprak haar zorgen uit over gele bonden als ISU en beschreef deze als commerciële bonden die werkgeversbelangen boven de belangen van werknemers stellen.
Zij zegt dat er, behalve aan meer vakbondsmacht, een urgente behoefte is aan nieuwe wetgeving om gele vakbonden tegen te gaan. Denk aan strengere eisen rondom ledenbetrokkenheid, onafhankelijkheid van werkgevers en het actief beschermen van werknemersrechten. Zij verzocht om input van Nautilus’ council over hoe dergelijke wetgeving eruit zou moeten zien.
Leden van de Council van Nautilus International uitten zorgen over een ISU-cao die wordt toegepast op Nederlandse schepen, waarmee die niet voldoen aan nationale wetgeving. Patijn erkende dit als een belangrijk signaal en beloofde te kijken naar gerichte politieke maatregelen.
Gezamenlijke aanpak nodig
De bijeenkomst maakte duidelijk dat er een brede en gedeelde inzet is om ‘schijnvakbonden’ aan te pakken. In een steeds flexibelere arbeidsmarkt met steeds minder vaste contracten, zijn vakbonden die wél het verschil maken harder nodig dan ooit.
Nautilus en de ITF roepen zeevarenden op zich te melden als zij geconfronteerd worden met ISU-constructies. Alleen door samen te werken – over grenzen en sectoren heen – kunnen werknemers hun stem behouden in een wereld die steeds complexer wordt.
Actie ondernemen
De ITF heeft een petitie geopend om, als deel van de strijd, de Sloveense regering te vragen om ISU aan te pakken. Nautilus roept al haar leden op de ITF petitie te tekenen via deze link!
Heb je zelf te maken met ISU of een andere gele bond? Neem dan contact op met Nautilus.
Tags